امیرخیز یا امیرهقیز یکی از محلههای قدیمی شهر تبریز است. این محله که در بین مردم شهر به زبان محلی، «امیرهقیز» نامیده میشود، در شمال غربی تبریز واقع شده که از شمال به تلخهرود، از جنوب میدان چایی، از مغرب به چوستدوزان و میدان چائی، از مشرق به کوی توکلی، مفتح و محلهٔ دوهچی محدود است. در جنوب محله امیرخیز یکی از دروازههای معروف شهر از هشت دروازه به نام درب استانبول (استانبول قاپوسی) در خیابان فلسطین واقع شده است.


مشهور است که چون ستارخان، از این محله برخاسته، از این رو این محله را «امیرخیز» گویند؛ برخی نیز عقیده دارند که طایفهای که رئیس آنها «امیرقیز» بوده به این نام مشهور شده و تبدیل به محلهٔ امیرخیز شده است؛ چرا که قبل از ستارخان نیز این محله وجود داشته است. در تاریخ این محله مینویسند که در این محله شش مسجد وجود داشته است که معروفترین آنها «مسجد قصابلار» بوده که در حال حاضر این مسجد پابرجاست.
در دوره قاجار
نادر میرزا در کتاب تاریخ و جغرافی دارالسلطنه تبریز مینویسد که «آب این محله اندک است از این روی، باغ و باغچه نیز اندک است. طایفهای از تجار تبریز که به شالچیلار معروفند، در این محله مسجد و محله و کوی و برزن دارند، کدخدای امیرخیز محمد خان فرزند آقا فتحعلی است که پدر بر پدر کدخدایی این محله را بر عهده دارند. قنات اللهوردی خان و قنات امیر در این محله روان است.»
ظاهراً قنات امیر همان قنات «امیرجلیل» است که نادر میرزا در کتاب خود از آن یاد کرده مینویسد «کهریز امیرجلیل کهریزی است کوچک که بساتین و سراها را در میانی حکمآباد و امیره قیز سیراب و از این چشمه سرسبز و خرم است و باغ امیر هم معروف است.» و نیز در بارهٔ قنات الله وردی خان مینویسد که «این کهریزی معروف بود کوی بزرگ امیرخیز تابستانها از این چشمه سیراب میشد به جهت اینکه در کنار قناتی احداث کرده بودند خشکیده ولی دو سه سال است که مالکان قنات در حال تنقیه هستند و آب آن کمکم زیاد میشود.»
در انقلاب مشروطه
این تنها محلهای در طرف شمال مهرانرود بود که در زمان انقلاب مشروطه، در صف انقلابیون قرار گرفته و بقیه محلات شمال شهر چون دوهچی، سرخاب، باغمیشه و ششگلان در صف مخالفان مشروطه بودند. مسجد و میدان معروف ایریلیلر، درب استانبول و ایرانچیلار یکی از مهمترین محلهای نبرد ستارخان با طرفداران شاه بود.

در خروجی محله امیرخیز به طرف میدان منجم یک مسجد و یک حمام قدیمی به نام «حمام سردار» و «مسجد سردار» وجود دارد که در کنار همین مسجد خانه ستارخان قرار داشت که روسها پس از تصرف تبریز آن خانه را با دینامیت منفجر کردند. در محاصرهٔ این محله که خانه ستارخان در آن قرار داشت، فقط ۱۷ نفر از یاران وی باقیمانده بودند.

منبع : بهروز خاماچی. شهر من تبریز. ندای شمس، ۱۳۸۸. ۱۲۵.